Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΙΤΥΛΟΥ

Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τη θάλασσα και σε υψόμετρο 256 μέτρα βρίσκεται το Ιστορικό και Ομηρικό Οίτυλο.

Κτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού "Κάψαλος" απλώνεται μέχρι το χείλος του φαραγγιού που το χωρίζει από το απέναντι Κάστρο της Κελεφάς.  Δεσπόζει δε όλης της γύρω περιοχής που είναι κατάφυτη από ελιές.

Πρώτος ο ¨Ομηρος στην "Ιλιάδα" αναφέρει ότι το Οίτυλο ανήκε στο Βασίλειο του Μενελάου, έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο προσφέροντας μάλιστα 60 πλοία μαζί με γειτονικές πόλεις και ήταν μία από τις 7 πόλεις τις οποίες ο Αγαμέμνονας προσέφερε δώρο στον Αχιλλέα σαν αντάλλαγμα για τη συμμετοχή του στην εκστρατεία της Τροίας.

Ο Παυσανίας στα "Λακωνικά" γράφει ότι ήταν αποικία των Λεύκτρων της Βοιωτίας και αποικίστηκε από τον πρώτο βασιλιά Οίτυλο ή Βίτυλο του οποίου πήρε κα το όνομα.

Κατά τον Παυσανία και Στράβωνα αναφέρεται ως μία από τις κυριότερες πόλεις του "Κοινού των Ελευθερολακώνων" όπου υπήρχαν ιερά του Σεράπιδος, ξόανο του Καρνείου Απόλλωνα και Ιερομαντείο ή Ονειρομαντείο.

Ακόμη και σήμερα διακρίνει κανείς στους τοίχους των σπιτιών απομεινάρια από την Ακρόπολη, ιδιαίτερα στα κτίσματα γύρω από την τοποθεσία  "Κάστρο", την πρώτη πλατεία του χωρίου.

Η ιστορία του συνεχίζεται μετά τους Ρωμαίκούς και Βυζαντινούς χρόνους καθώς στην περίοδο της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε ισχυρό προπύργιο και ακλόνητο στις επιθέσεις των επιδρομέων.  Τόση δε ήταν η φήμη του και ο ρόλος που έπαιξε στους αγώνες του γένους ώστε ο Φαλμεράυερ έγραψε ότι "Το μόνο μη σκλαβωμένο μέρος της Ελλάδος είναι η περιοχή της Μέσα Μάνης μέχρι το Κάστρο του Οιτύλου". ¨Ηταν η έδρα της αδούλωτης Μάνης και το καταφύγιο πολλών ευγενών του Μυστρά, της Κωνσταντινούπολης και της Τραπεζούντας.  ¨Επαιξε ξεχωριστό ρόλο στους πολέμους μεταξύ Ενετών και Τούρκων.  Οι δε σκληροτράχηλοι κάτοικοι του πολέμησαν πολλές φορές στο πλευρό των Ενετών και διακρίθηκαν ως φοβεροί καταδρομείς τρομοκρατώντας τους Τούρκους.

Απογοητευμένοι από ενετούς και φοβούμενοι τους Τούρκους, 700 και πλέον Οιτυλιώτες από την μεγάλη οικογένεια των Γιατράνων ή Μεδίκων γύρω στα 1670 αναχώρησαν για την Τοσκάνη της Ιταλίας όπου και εγκαταστάθηκαν σε χωριά της περιοχής.  Πέντε χρόνια αργότερα το 1675, 750 Οιτυλιώτες από την οικογένεια των Στεφανόπουλων-Κομνηνών αναχώρησαν για τη Γένοβα και μετά για την Κορσική. Απόγονοί τους υπάρχουν και σήμερα στο χωριά Καργέζε της Κορσικής.

Η ιερά Μονή Δεκούλου ήταν το κέντρο των διαβουλεύσεων μεταξύ Μανιατών και των αδελφών Ορλώφ για την επανάσταση του 1770.  Εκεί οργανώθηκαν οι "λεγεώνες της Σπάρτης" που έλαβαν μέρος στον τότε ξεσηκωμό. Οιτυλιώτες με αρχηγό τον ήρωα Ηλιά Τσαλαφατίνο, για τον οποίο ο Σπύρος Μελάς θαυμάζοντας την ανδρεία, τη σύνεση του και τον αφιλοκερδή χαρακτήρα του, είπε "Φέρτε διαμάντια να γράψω τ'όνομά του", πήραν μέρος σε πολλές μάχες και πρωτοστάτησαν στους αγώνες της επανάστασης του 1821 για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

Το Οίτυλο αξίζει να το γνωρίσει κανείς για να χαρεί τις μοναδικές ομορφιές του, να επισκεφτεί τις βυζαντινές εκκλησίες του, να θαυμάζει την εξαιρετική θέα που προσφέρει στον ομώνυμο κόλπο, να περπατήσει στα καντούνια, να γευτεί την φιλοξενία των κατοίκων του και ν'απολαύσει το υγιεινό κλίμα του.    

Ο ΗΛΙΑΣ ΤΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ

"Δυστυχώς οι ιστοριογράφοι που ιστόρησαν τον αγώνα του 1821 άλλους αγωνιστές εξύψωσαν και άλλους αγνόησαν. Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία υπάγονται όλοι σχεδόν οι Μανιάτες αγωνιστές, κυρίως όμως η ένδοξη οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων και οι υπό την σημαία της πολεμιστές. Ένας από αυτούς και ο Ηλίας Σαλαφατίνος. . 

(Από το Άρθρο του Χρήστου Νικ. Ζερίτη στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" Καλαμάτας.)



Ο Ηλίας Τσαλαφατίνος γεννήθηκε στο Οίτυλο, έφερε τον βαθμό του στρατηγού και υπήρξε σπουδαίος αγωνιστής και ήρωας του 1821

Έδρασε πολεμώντας στο Βαλτέτσι, στο Λεβίδι, στα Δερβενάκια, στα Μέγαρα, στο Χαιδάρι, στο Καματερό και στην Εύβοια.

Ηταν γενναίος, έντιμος και αφιλοκερδής και ενέπνεε σε όλους τους οπλαρχηγούς του Αγώνα τον σεβασμό. Όταν ο Κολοκοτρώνης θέλησε να αναχαιτίσει την ανεμπόδιστη τότε προέλαση του Δράμαλη προς το Άργος, έστειλε τον Ηλία Τσαλαφατινό στις επαρχίες της Πελοποννήσου προς στρατολογία μαχητών. Τότε ο Τσαλαφατινός με τους πατριωτικούς λόγους του και τον σεβασμό που έτρεφαν όλοι προς αυτόν κατάφερε να συγκεντρώσει 12.000 αποφασισμένους μαχητές και να επανδρώσει έτσι το στρατόπεδο των Δερβαίνων και να συντελέσει έτσι στην συντριβή και καταστροφή του στρατού του Δράμαλη.

Αφιλοκερδής και αγνοημένος, μέχρι την έλευση του Βασιλέως Όθωνα, ο εθνικός αυτός ήρωας είχε αποποιηθεί την εγκριθείσα από την Εθνοσυνέλευση του Άστρους, υπέρ αυτού, υλική αμοιβή με 2.000 γρόσια δηλώνοντας : «Το Έθνος είναι ακόμα φτωχότερο από μένα τον φτωχό».